Mert bahçede gezerken yeni açmış rengarenk çiçeklerden biri
dikkatini çekti.Büyütceni çiçeğin taç yapraklarından biri üzerinde gezdirirken
gördükleri onu çok meraklandırdı.Acaba taç yaprakta büyüteciyle göremediği daha
küçük yapılar var mıydı?
Bu merakını gidermek için araştırma yapmaya karar verdi ve
anne babasına ,öğretmenine ve ailesine sorular sordu ve bulduğu sonuç çok
şaşırtıcıydı.Bütün canlılar gözle görülemeyecek yapılardan oluşuyordu.Bu
yapıları mikroskopta incelemek istedi.Gelin bizde Mert gibi bir etkinlik
yapalım ve canlıları oluşturan gözle görülmeyecek yapıları araştıralım.
Etkinlik:
Araştırma sorusu:Bitkileri ve hayvanları oluşturan küçük
yapı birimleri birbirine benzer mi?Soğan zarından ve yanak içinden aldığımız
örnekleri mikroskopta inceldiğimizde ne görürüz?
Araç ve Gereçler:
·
Mikroskop
·
Büyüteç
·
Kuru soğan
·
Dört adet lam
·
Dört adet lamel
·
Su
·
Damlalık
·
Bisturi
·
Pens
·
Siyah mürekkep
·
Yeşil gıda boyası
·
Ucu yuvarlak kürdan
·
Metilen mavisi veya iyot çözelti
Bunları Yapalım:
1.Aşama:
·
Soğanı bisturi yardımıyla dört parçaya bölelim.
·
Bir parça soğanın bir yaprağını çıkaralım.Pens
yardımıyla soğanın bu yaprağından zarını ayıralım.Bu zarı büyüteçle
inceleyelim.
·
İncelediğimiz zarı üç parçaya ayırıp her birini
birer lam üzerine koyalım.
·
Damlalık yardımıyla lamlar üzerindeki zarlara
sırasıyla birer damla su,bir damla yeşil gıda boyası ve bir damla siyah
mürekkep damlatarak üzerini lamelle kapatalım.arada hava kabarcığı kalmamasına
dikkat edelim.
·
Hazırladığımız örnekleri sırasıyla mikroskopta
inceleyelim.
·
Gözlemlerimizi defterimize çizelim.
2. Aşama:
·
Temiz bir lamın üzerine damlalık yardımıyla bir
damla su damlatalım.
·
Yanağınızın iç yüzeyini ya da dilinizin üzerini
kürdanla hafifçe sıyıralım.
·
Kürdanın bu ucuyla lam üzerindeki su damlacığı
içerisinde bir süre küçük daireler çizelim.
·
Bu damlacığın üzerini hava kabarcığı kalmayacak
şekilde lamelle kapatıp mikroskopta inceleyelim.
·
Hazırladığımız örnekteki lamelin kenarına
damlalık yardımıyla metilen mavisi damlatalım.Örneğimizi yeniden inceleyerek
gördüklerimizi defterimize çizelim.
 |
| Soğan zarı mikroskop görüntüsü |
 |
| Yanağımızın iç yüzeyinden alınan örneğin mikroskop görüntüsü |
Soğan zarından ve yanağımızın iç yüzüyinden aldığımız örneklerde inceledğimiz bu yapılara hücre adı verilir.Hücre canlının canlılık özelliklerini gösteren en küçük yapı birimidir.ışık mikroskobunda incelediğimiz örnekler bitki ve hayvan hücrelerine birer örnektir.Gözlemlediğimiz gibi bitki ve hayvan hücreleri birbirinden farklıdır.Hücreler genellikle çekirdek,sitoplazma ve hücre zarı olmak üzere üç bölümden oluşur.
Bitki ve hayvan hücrelerinin temel kısımlarından ,kendi
görevleri hakkında bilgi alalım.
 |
| Hücre Zarı |
Hücre zarı:Hücreye şeklini veririm.Seçiciyimdir.Her maddenin
hücreye geçişine izin vermem.
 |
| Çekirdek |
Çekirdek:Hücreyi yönetirim.İçimde canlıların göz
rengi,boy,uzunluğu,yaprak genişliği,tüy rengi gibi kalıtsal özellikleri taşıyan
yapılar bulunur.
 |
| Sitoplazma |
Sitoplazma:Saydam ve akıcıyım.Büyük bir kısımımı su
oluşturur.İçimde beslenme,solunum,boşaltım gibi yaşamsal olayların gerçekleştiği
yapılar bulunur.
Hücrenin sitoplazmasında yaşamsal olayları gerçekleştiren
yapılara organel adı verilir.Organeller çok küçüktür.Bu yapıları görebilmek
için büyütme özelliği çok fazla olan mikroskoplar kullanılır.Hücrenin
solunumu,beslenmesi ve boşaltımından sorumlu organeller bakalım kendilerini
nasıl tanıtıyolar?
 |
| Hücre Duvarı |
Hücre duvarı:Bitki hücresidür yerim.Hücre zarını
çevrelerim.Bitkiye dayanıklık sağlar,bitkiyi dış etkilere karşı korurum.
 |
| Koful |
Koful:Sitoplazmanın içidir yerim.Bitki hücresinde
büyük,hayvan hücresinde küçüğüm.Hücreler için zararlı veya fazla olan,maddeleri
depo etmektir görevim.
 | |
| Kloroplast |
Kloroplast:Bana kloroplast derler.Adresimin bitki hücresi
olduğun bilirler.Ürettiğim besin ve oksijeni canlılar üretir.
 |
| Mitokondri |
Mitokondri:Sitoplazmanın içidir yerim.Bulunduğum hücre için
enerji üretirim.
 |
| Endoplazmik Retikulum |
Endoplazmik retikulum:Ben bir yolum,Hücre içini ağ gibi
sarar.maddelerin taşınmasını sağlarım.
 |
| Golgi Cisimciği |
Golgi cisimciği:Golgi cisimciği benim adım.Salgı
maddelerinin oluşumunda görevliyim.kesecikler halinde salgıları paketlerim.
 |
| Lizozom |
Lizozom:Hücrenin sindirim sistemiyim.Bende organellerden
biriyim.
 |
| Ribozom |
Ribozom:Ribozom benim çok küçük bir organelim.Protein
sentezlerim.
 | |
| Sentriyoller |
Sentriyoller:Bulunurum hayvan hücresinde çiftler
halinde.Görevliyim hücre bölünmesinde.
Hücre Hakkında Bir Çizgi Film:
