Canlının En Küçük Yapı Birimi "Hücre"

Mert bahçede gezerken yeni açmış rengarenk çiçeklerden biri dikkatini çekti.Büyütceni çiçeğin taç yapraklarından biri üzerinde gezdirirken gördükleri onu çok meraklandırdı.Acaba taç yaprakta büyüteciyle göremediği daha küçük yapılar var mıydı?

Bu merakını gidermek için araştırma yapmaya karar verdi ve anne babasına ,öğretmenine ve ailesine sorular sordu ve bulduğu sonuç çok şaşırtıcıydı.Bütün canlılar gözle görülemeyecek yapılardan oluşuyordu.Bu yapıları mikroskopta incelemek istedi.Gelin bizde Mert gibi bir etkinlik yapalım ve canlıları oluşturan gözle görülmeyecek yapıları araştıralım.

Etkinlik:

Araştırma sorusu:Bitkileri ve hayvanları oluşturan küçük yapı birimleri birbirine benzer mi?Soğan zarından ve yanak içinden aldığımız örnekleri mikroskopta inceldiğimizde ne görürüz?

Araç ve Gereçler:

·         Mikroskop

·         Büyüteç

·         Kuru soğan

·         Dört adet lam

·         Dört adet lamel

·         Su

·         Damlalık

·         Bisturi

·         Pens

·         Siyah mürekkep

·         Yeşil gıda boyası

·         Ucu yuvarlak kürdan

·         Metilen mavisi veya iyot çözelti

Bunları Yapalım:

1.Aşama:

·         Soğanı bisturi yardımıyla dört parçaya bölelim.

·         Bir parça soğanın bir yaprağını çıkaralım.Pens yardımıyla soğanın bu yaprağından zarını ayıralım.Bu zarı büyüteçle inceleyelim.

·         İncelediğimiz zarı üç parçaya ayırıp her birini birer lam üzerine koyalım.

·         Damlalık yardımıyla lamlar üzerindeki zarlara sırasıyla birer damla su,bir damla yeşil gıda boyası ve bir damla siyah mürekkep damlatarak üzerini lamelle kapatalım.arada hava kabarcığı kalmamasına dikkat edelim.

·         Hazırladığımız örnekleri sırasıyla mikroskopta inceleyelim.

·         Gözlemlerimizi defterimize çizelim.

2. Aşama:

·         Temiz bir lamın üzerine damlalık yardımıyla bir damla su damlatalım.

·         Yanağınızın iç yüzeyini ya da dilinizin üzerini kürdanla hafifçe sıyıralım.

·         Kürdanın bu ucuyla lam üzerindeki su damlacığı içerisinde bir süre küçük daireler çizelim.

·         Bu damlacığın üzerini hava kabarcığı kalmayacak şekilde lamelle kapatıp mikroskopta inceleyelim.

·         Hazırladığımız örnekteki lamelin kenarına damlalık yardımıyla metilen mavisi damlatalım.Örneğimizi yeniden inceleyerek gördüklerimizi defterimize çizelim.

 

Soğan zarı mikroskop görüntüsü

Yanağımızın iç yüzeyinden alınan örneğin mikroskop görüntüsü

Soğan zarından ve yanağımızın iç yüzüyinden aldığımız örneklerde inceledğimiz bu yapılara hücre adı verilir.Hücre canlının canlılık özelliklerini gösteren en küçük yapı birimidir.ışık mikroskobunda incelediğimiz örnekler bitki ve hayvan hücrelerine birer örnektir.Gözlemlediğimiz gibi bitki ve hayvan hücreleri birbirinden farklıdır.Hücreler genellikle çekirdek,sitoplazma ve hücre zarı olmak üzere üç bölümden oluşur.

Bitki ve hayvan hücrelerinin temel kısımlarından ,kendi görevleri hakkında bilgi alalım.

Hücre Zarı

Hücre zarı:Hücreye şeklini veririm.Seçiciyimdir.Her maddenin hücreye geçişine izin vermem.

Çekirdek

Çekirdek:Hücreyi yönetirim.İçimde canlıların göz rengi,boy,uzunluğu,yaprak genişliği,tüy rengi gibi kalıtsal özellikleri taşıyan yapılar bulunur.

Sitoplazma

Sitoplazma:Saydam ve akıcıyım.Büyük bir kısımımı su oluşturur.İçimde beslenme,solunum,boşaltım gibi yaşamsal olayların gerçekleştiği yapılar bulunur.

Hücrenin sitoplazmasında yaşamsal olayları gerçekleştiren yapılara organel adı verilir.Organeller çok küçüktür.Bu yapıları görebilmek için büyütme özelliği çok fazla olan mikroskoplar kullanılır.Hücrenin solunumu,beslenmesi ve boşaltımından sorumlu organeller bakalım kendilerini nasıl tanıtıyolar?

Hücre Duvarı

Hücre duvarı:Bitki hücresidür yerim.Hücre zarını çevrelerim.Bitkiye dayanıklık sağlar,bitkiyi dış etkilere karşı korurum.

Koful

Koful:Sitoplazmanın içidir yerim.Bitki hücresinde büyük,hayvan hücresinde küçüğüm.Hücreler için zararlı veya fazla olan,maddeleri depo etmektir görevim.

Kloroplast

Kloroplast:Bana kloroplast derler.Adresimin bitki hücresi olduğun bilirler.Ürettiğim besin ve oksijeni canlılar üretir.

Mitokondri

Mitokondri:Sitoplazmanın içidir yerim.Bulunduğum hücre için enerji üretirim.

Endoplazmik Retikulum

Endoplazmik retikulum:Ben bir yolum,Hücre içini ağ gibi sarar.maddelerin taşınmasını sağlarım.

Golgi Cisimciği

Golgi cisimciği:Golgi cisimciği benim adım.Salgı maddelerinin oluşumunda görevliyim.kesecikler halinde  salgıları paketlerim.

Lizozom

Lizozom:Hücrenin sindirim sistemiyim.Bende organellerden biriyim.

Ribozom

Ribozom:Ribozom benim çok küçük bir organelim.Protein sentezlerim.

Sentriyoller

Sentriyoller:Bulunurum hayvan hücresinde çiftler halinde.Görevliyim hücre bölünmesinde.

Hücre Hakkında Bir Çizgi Film: